Er bestaan geen snelle oplossingen om de wateroverlast te verminderen. Inwoners en bedrijven kunnen een bijdrage leveren, maar af en toe zullen we nog steeds natte voeten krijgen!
Door Wouter Verschuur en Anno de Vreeze/PIT Onderzoek
Natte en droge periodes wisselen elkaar af. Door klimaatverandering wordt Oisterwijk in toenemende mate geconfronteerd met extreme regenval, wat leidt tot ondergelopen straten en woningen met water tot aan de vloeren. Dit veroorzaakt schades aan eigendommen. Schimmelvorming bedreigt de gezondheid van inwoners. Wanneer het rioolsysteem grote hoeveelheden neerslag niet kan verwerken, wordt ongezuiverd rioolwater op beken geloosd. Dit tast de kwaliteit van het oppervlaktewater aan.
Na hevige regenbuien stijgt het peil van het ondiepe grondwater tijdelijk, maar de diepe grondwaterstand daalt nog steeds. Dat bedreigt de drinkwatervoorziening. Eén van de maatregelen waarmee zowel de verdroging als de wateroverlast kan worden bestreden is het meer en beter laten infiltreren van regenwater in de bodem.
Wie is verantwoordelijk voor het waterbeheer?
Het waterschap De Dommel zuivert het rioolwater en beheerst het grondwaterpeil in het buitengebied. 15 à 20 maal per jaar wordt er meer rioolwater aangevoerd dan de zuiveringsinstallatie kan verwerken. Ongezuiverd rioolwater wordt dan geloosd op de Essche stroom.
De gemeente Oisterwijk beheert het rioolstelsel. Bij vernieuwing legt de gemeente gescheiden riolen aan voor huishoudelijk afvalwater en regenwater. Momenteel is dit voor ca. 10% gerealiseerd. De gemeente is ook verantwoordelijk voor de beheersing van het ondiepe grondwaterpeil in het bebouwde gebied. Een bijkomend probleem zijn de, verspreid voorkomende, leemlagen in de bodem. Ze liggen boven het ondiepe grondwater en er kan langdurig water op blijven staan. Bij het nemen van maatregelen om de ondiepe grondwaterstand te beheersen wordt met de ligging van leemlagen geen rekening gehouden.
Perceeleigenaren zijn volgens de gemeentelijke hemelwaterverordening verantwoordelijk voor het opvangen en verwerken van het regenwater dat op hun percelen valt. De gemeente heeft echter onvoldoende capaciteit om deze verplichting te handhaven.
Oplossingen en initiatieven
Terugdringen van verstening en eigen opvang van regenwater kunnen op korte termijn een belangrijke bijdrage leveren aan het beperken van wateroverlast. Bedrijven en inwoners kunnen bestrating vervangen door open tegels of gras, regentonnen plaatsen, infiltratieputten, ondergrondse opvangsystemen (eventueel te gebruiken voor huishoudelijk spoelwater) of groene daken aanleggen.
Voor bedrijven bestaan er ruime subsidiemogelijkheden, die de kosten van maatregelen tot wel een kwart kunnen terugbrengen.
Particulieren moeten vooral gestimuleerd en verleid worden om tot actie over te gaan, individueel of collectief. De in 2023 opgerichte Stichting Klimaatbestendig Oisterwijk (SKO) zet zich in om het bewustzijn over de waterproblematiek te vergroten. Voorstellen voor concrete projecten of subsidieregelingen staan echter in de wachtstand, in afwachting van een gemeentelijk beleidsplan dat in 2026 moet uitkomen.
Reactie van de gemeente
De gemeente benadrukt dat perceeleigenaren verplicht zijn regenwater te verwerken. Bij nieuwbouwprojecten wordt de waterhuishouding in het gebied meegewogen, maar bij kleine inbreidingsplannen gelden geen criteria voor de waterdoorlatendheid van de bodem. De gemeente heeft het stimuleren van maatregelen door inwoners grotendeels overgedragen aan de SKO.